Jakie badania obejmuje screening zdrowotny?
Badania laboratoryjne
Badania krwi stanowią podstawę screeningu, ponieważ dostarczają kluczowych informacji o stanie organizmu:
- Morfologia krwi – ocenia ogólny stan zdrowia, pozwalając wykryć anemię, stany zapalne czy infekcje.
- Lipidogram – analizuje poziomy cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów, co pomaga w ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
- Glukoza na czczo – podstawowe badanie w kierunku cukrzycy; w razie potrzeby wykonywany jest także doustny test tolerancji glukozy.
- Funkcja wątroby i nerek – ocena enzymów wątrobowych (ALT, AST) oraz wskaźników pracy nerek, takich jak kreatynina i mocznik.
- TSH (hormon tarczycy) – pomocny w diagnostyce zaburzeń funkcji tarczycy.
- CRP (białko C-reaktywne) – marker wskazujący na obecność stanu zapalnego w organizmie.
Regularna kontrola tych parametrów pozwala na wykrycie m.in. chorób metabolicznych, niedoborów czy zaburzeń hormonalnych.
Badania obrazowe
Diagnostyka obrazowa to kolejny istotny element screeningu, pozwalający zobaczyć ewentualne zmiany w narządach wewnętrznych:
- USG – badanie bezpieczne i uniwersalne, wykorzystywane m.in. do oceny narządów jamy brzusznej, tarczycy, czy układu moczowego.
Testy przesiewowe w kierunku konkretnych chorób
W ramach screeningu lekarz może zalecić badania w kierunku określonych schorzeń, w zależności od wieku, płci i wywiadu zdrowotnego pacjenta:
- Cukrzyca – poziom glukozy na czczo lub test tolerancji glukozy.
- Nadciśnienie tętnicze – regularny pomiar ciśnienia krwi.
- Profilaktyka nowotworów:
- Rak piersi – USG, markery nowotworowe.
- Rak prostaty – badanie PSA we krwi (dla mężczyzn powyżej 50. roku życia).
- Rak jelita grubego – test na krew utajoną w kale.
- Choroby serca – badania EKG, echo serca, testy wysiłkowe.
Dlaczego warto?
Regularne badania przesiewowe pomagają w wykrywaniu nie tylko obecnych chorób, ale także czynników ryzyka, takich jak nadwaga, zła dieta czy brak aktywności fizycznej. Wczesna diagnoza i odpowiednia interwencja pozwalają zmniejszyć ryzyko rozwoju poważnych schorzeń, takich jak zawał serca, udar czy nowotwory.
Screening zdrowotny to kluczowy krok w kierunku świadomej profilaktyki i utrzymania zdrowia na długie lata. Warto skonsultować się z lekarzem, aby dostosować zakres badań do indywidualnych potrzeb.